ตานเสี้ยน

ชื่อท้องถิ่น: นมพระสี มะนมนาง 

ชื่อวิทยาศาสตร์: Xantolis burmanica (Collett & Hemsl.) P. Royen

ชื่อวงศ์: SAPOTACEAE

สกุล: Xantolis 

สปีชีส์: burmanica

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์:

ต้นตานเสี้ยน เป็นไม้ต้นไม่ผลัดใบขนาดกลาง สูงประมาณ 15-20 เมตร แตกกิ่งจำนวนมาก กิ่งขนาดเล็กและเหนียว เปลือกต้นสีน้ำตาลแดง มีรอยแตกลึกๆ บางครั้งมีหนามในต้นที่อายุน้อย เปลือกชั้นในสีแดงหรือส้มอมชมพู มีน้ำยางสีขาว เหมือนน้ำนม 

ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ รูปมนรีกว้างถึงขอบขนาน กกว้างประมาณ 5-8 เซนติเมตร ยาวประมาณ 9-15 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบเป็นรูปหัวใจ ยอดอ่อนและตายอดมีขนสีเหลืองหรือออกน้ำตาล ใบแก่เหนียว เกลี้ยง เส้นใบ 9-14 คู่ โค้งและจรดกัน ที่ขอบใบเส้นใบย่อยสานกัน บางครั้งเกือบขนานกับเส้นใบข้าง ก้านใบเมื่ออ่อนมีขนสีเหลืองหรือน้ำตาล เมื่อแก่จะเรียบ เกลี้ยง กิ่งก้านมีรูอากาศ

ดอก ออกดอกเป็นช่อขนาดเล็ก มีกลิ่นหอมออกตามซอกใบ มีขนสีน้ำตาลทองหนาแน่น กลีบเลี้ยง มี 5 กลีบ ซ้อนกันเป็น 1 ชั้น กลีบทั้งสองด้านมีขนชั้นกลีบดอก สีขาวหรือครีม รูปขอบขนาน มี 5 พู เกสรเพศผู้ มี 5 อัน ปลายแตกเป็นฝอยรังไข่มีขนหนาแน่น

ผล ลักษณะเป็นผลสด สีเหลืองหรือออกแดง รูปมนรี ปลายแหลมหรือป้าน เปลือกนอกแข็ง มี 1-5 เมล็ด สีน้ำตาลเข้ม เป็นมัน

สภาพนิเวศวิทยา: เปลือกต้นสีน้ำตาลแดง มีรอยแตกลึกๆ บางครั้งมีหนามในต้นที่อายุน้อย เปลือกชั้นในสีแดงหรือส้มอมชมพู มีน้ำยางสีขาว เหมือนน้ำนม

ถิ่นกำเนิด: หิมาลายาตะวันออกไปจนถึงฟิลิปปินส์

การกระจายพันธุ์: อัสสัม, บังกลาเทศ, กัมพูชา, จีนตอนกลาง-ตอนใต้, หิมาลัยตะวันออก, ไหหลำ, อินเดีย, ลาว, เมียนมาร์, ฟิลิปปินส์, ศรีลังกา, ไทย, เวียดนาม

การปลูกและการขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด

สรรพคุณ:

-ตำรายาไทย

*เปลือกต้นและเนื้อไม้  รสเบื่อเมาเล็กน้อย สรรพคุณ แก้อุจจาระธาตุพิการ อุจจาระเป็นฟองสีเขียว สีขาวเป็นมูกเลือด

*ราก รสจืดเบื่อเล็กน้อย สรรพคุณ แก้ตานซาง กล่อมอาจม ขับพยาธิไส้เดือน

รูปภาพและข้อมูลอ้างอิง https://thai-herbs.thdata.co/page/ตานเสี้ยน/